Chef'Special- Geschiedschrijving

Janetta Verheij

Tijdens het grafisch ontwerpen van een nieuwe vinyl release zouden je gedachten zomaar eens kunnen afdwalen.
Bijvoorbeeld naar een laboratorium, waar archeologen en geluidswetenschappers samenwerken om het concept genaamd “Archaeoacoustics” te onderzoeken. Een pot uit het oude Egypte wordt op een draaiende schijf geplaatst en met behulp van een naald verwachten de wetenschappers af te kunnen spelen wat er gebeurde op het moment dat de pot gemaakt werd. Een hoop geruis, maar wacht! Hoor je daar niet het geneurie van de pottenbakker in kwestie? En is dat niet het gemekker van zijn geitje? Je zou haast zweren dat z’n vrouw herhaaldelijk roept dat het eten klaar is en als je niet beter wist hoorde je toch duidelijk het herkenbare geluid van een stuk of zes touwtje-springende kinderen buiten.
Je gedachten zouden kunnen dwalen richting 1860, naar de Fransman Edouard-Leon Scott de Martinville. Hem was het namelijk, in tegenstelling tot de Egyptische pottenbakker, wél gelukt om geluid om te zetten in een statische weergave, een fysiek object. “Au Claire de la Lune” werd door een soort ton heen gezongen, en door een naald die achterop bevestigd zat in een stukje papier met roet geëtst. Hij had alleen geen methode om het af te spelen.
Je zou je kunnen invoelen in de Martinville’s frustratie toen Thomas Edison de methode om af te spelen uiteindelijk wél bedacht en daarmee ook meteen al zijn voorgaande werk toegeschreven kreeg.
Het drama dat geschiedschrijving heet.
Je zou kunnen doormijmeren, en denken aan hoe door de tijd heen steeds veranderende opname technieken telkens hun weg vonden naar die groef, waar uiteindelijk alles in terecht kwam. Hoe mono stereo werd. Hoe multitrack-banden overuren draaiden en uiteindelijk alle informatie weer die groef in moest. Hoe analoge techniek naar een analoog medium wel zinvol lijkt te zijn.
Je zou je ineens kunnen afvragen hoe zinvol het daarentegen is om producties die geheel of ten dele “in the box” gemaakt zijn waarvan uiteindelijk het totaal in nulletjes en eentjes is opgeslagen, weer te converteren naar analoge informatie en met hangen en wurgen weer die groef op te zoeken. Je zou haast gaan denken dat je daarmee niet aanstuurt op een optimale audio beleving.
Dan zou er best een moment kunnen komen dat je je ineens weer beseft wat een prachtig fysiek object een vinyl plaat eigenlijk is. Wat een enorme zee van ruimte biedt de afmeting van de hoes, buitenkanten, binnenkanten, de platen zelf.. Ineens besef je je dat het beste wat je kan doen is: het plaatontwerp te behandelen alsof je een 3 dimensionaal werk maakt. Geen plaatjes plakken op een oppervlak, de eigenaar moet het gevoel hebben een object vast te hebben. Dát kan een vinyl-plaat en dat zal geen andere drager, ooit zo kunnen. Laat staan streaming media. De hoes en de platen zelf, het zijn monumenten die het bestaan van de muziek eer aan doen.

En zo kan het gebeuren dat je na een vinyl release waar je met trots naar kijkt ineens een tweet tegenkomt van een oplettende fan die het geheel eens goed bekeken heeft, waarin staat: “@ChefSpecial Waarom staat de naam van bassist Jan Derks niet op de LP van Passing Through?”