Interview Plato Groningen: ‘music was my first love’
Het is al jaren een handig alternatief voor muziekliefhebbers die voor Eurosonic/Noorderslag geen ticket hebben kunnen bemachtigen: PlatoSonic, het gratis festival van Plato Groningen. Ook dit jaar spelen weer ruim 50 artiesten in de Groningse platenzaak. Hoe ontstond dit festival-in-een-festival? Vinyl50 spreekt met Appie Clermonts, de baas van Plato Groningen en een groot fan van muziek en vinyl.
Door Jelmer Luimstra
Appie Clermonts (60) is al sinds zijn jeugd muziekliefhebber. ‘Vanaf 1964! Music was my first love, zeg ik wel eens. Ik herinner het me nog goed; mijn eerste singletje was Have I The Right van The Honeycombs, en mijn eerste langspeelplaat Winter-Harvest van The Golden Earrings. Dat is erg oud, ja.’ Hij werkt aanvankelijk in de bouw, maar na een heftig ongeluk in 1975 – een muur kwam recht op zijn rug terecht – kan hij dat werk niet meer doen. De overstap naar de platenzaak is snel gemaakt; in 1978 gaat hij aan de slag bij De Cirkel in Groningen, dat dan net zes jaar bestaat. Zijn High Fidelity-bestaan is geboren.
Jarenlang werkt Clermonts in De Cirkel, tot zijn partner Bob Dam in 1998 de handdoek in de ring gooit. Dam is de liefde voor muziek kwijt, en ziet de platenzaak steeds meer als werk. ‘Zodra dat gebeurt, moet je ermee ophouden,’ weet Clermonts. ‘De liefde voor muziek heb ik zelf altijd gehouden. Als ik in de auto een onbekend liedje hoor, wacht ik nog steeds tot de dj vertelt van wie het is. Dat moet je houden.’
Een nieuwe platenwinkel starten, dat is wat Clermonts dan wil. Zijn zoons hebben inmiddels andere beroepen gekozen en kunnen de zaak niet ooit op een dag overnemen. Hij besluit zich aan te sluiten bij een keten en gaat op zoek naar een geschikt concern. ‘Het moest er een zijn met een hart voor muziek,’ herinnert Clermonts. ‘Dus geen Free Record Shop. Plato kwam toen om de hoek en dat sprak me aan. Het bleek meteen een keten met hart voor muziek.’
Het evenement PlatoSonic begint Clermonts al in 1995 ten tijde van De Cirkel. Tijdens de eerste editie staan er nog maar vier bandjes geprogrammeerd op de zaterdagmiddag. ‘We hadden dat jaar Kane,’ zegt Clermonts. ‘Dat was toen nog een heel kleine band. Ik herinner me nog dat Dinand volledig los van sterallures kwam vragen: ‘mag ik een glaasje water, meneer?’’
We spreken 2015. PlatoSonic is inmiddels uitgegroeid tot een evenement met 50 bands verdeeld over drie dagen, die naast Plato ook in The Coffee Company staan. Clermonts is met Marijke Brouwers van Eurosonic/Noorderslag al vanaf oktober druk in de weer met het boeken van artiesten. Het grootste struikelblok is dat bands wel willen spelen, maar uiteindelijk niet altijd blijken te kunnen, omdat ze net tegelijkertijd ergens anders moeten staan. Clermonts doet de week voor PlatoSonic steevast 200 mails de digitale deur uit. ‘Soms gaat het om heel onbenullige dingen,’ zegt Clermonts. ‘Zo heb ik wel eens een band gehad die alleen met een bepaald type drumstel op kon treden. Anders kregen ze gedoe met hun sponsor.’
Zijn dit soort evenementen essentieel voor het voortbestaan van platenzaken? Clermonts denkt het wel. ‘Bands waarvan je het hele jaar platen verkoopt, zet je nu op de eerste rij bij de koper. Het is leuk om een plaatje te verkopen, maar het is nog leuker om een artiest hier zo neer te zetten. Zo voeg je extra beleving toe.’ Hij noemt dit soort evenementen een essentieel onderdeel van het werk van platenzaken, maar, zo geeft hij toe, het geheim achter platenzaken blijft een goede selectie platen.
En Clermonts merkt het: van Pink Floyd tot Typhoon en van Prince tot DeWolff; elpees worden weer goed verkocht. Twee jaar geleden richtte hij weer voorzichtig een hoekje in voor vinylplaten, maar inmiddels telt zijn winkel al weer ruim 1600 elpees. Wat is volgens hem de aantrekkingskracht van vinyl? ‘Je bent bewust met de muziek bezig,’ zegt hij. ‘Natuurlijk wordt er tegenwoordig veel muziek gestreamd, maar als je zo’n stream aanzet, ga je na drie nummers de hond uitlaten of een kopje thee zetten. De muziek draait toch wel door, het vervalt tot behang. Als je een plaat opzet, ga je er juist voor zitten, want een kant is in 20 minuten afgelopen. Ik ben er dan ook van overtuigd dat mensen die een plaat kopen de muziek uiteindelijk veel beter van voor naar achteren kunnen spellen dan mensen die mp3’tjes afluisteren.’
De verkoop van vinyl zit in veel Westerse landen in de lift; in Engeland kochten liefhebbers afgelopen jaar voor het eerst even veel platen als in 1998, en in Amerika steeg de verkoop met maar liefst 52 procent. Maar met het succes komt ook een probleem om de hoek kijken: er zijn nog lang niet genoeg perserijen op de wereld om de mondiale vraag aan te kunnen. De Haarlemse vinylperserij Record Industry - de grootste van Europa – werkt overuren en verwacht dit jaar 7 miljoen platen te persen. Ter vergelijking: afgelopen jaar waren het er ongeveer 5 miljoen en in 2013 waren het er ‘maar’ 3,8 miljoen. De Amerikaanse perserij United Record Pressing heeft het zelfs zo druk dat het zich afgelopen week zag genoodzaakt een persstop aan te kondigen.
Te weinig perserijen en een te grote vraag: Clermonts is een van de eersten die daar hinder door ondervindt. ‘Als muziekwinkel is het moeilijk om vinyl altijd in huis te hebben,’ zegt hij. ‘Het is een vreemde gewaarwording. Toen ik in de jaren ’70 begon, was er altijd vinyl op voorraad, want je had niets anders. Hetzelfde gold voor het cd-tijdperk. Tegenwoordig moet je juist goed anticiperen om in je voorraad te voorzien.’
Welke plaat was in dit kader de figuurlijke pain in the ass? ‘Lazaretto van Jack White,’ zegt Clermonts. ‘Die plaat is zo populair dat hij in de hele wereld uitloopt. Die is gewoon niet te krijgen. Maar als hij in december in de jaarlijstjes staat, wil je hem toch graag in je winkel hebben.’ Er zijn meer perserijen nodig, vindt ook Clermonts. ‘Alleen staan politici niet te springen om geld uit te geven aan iets waarvan ze niet zeker weten of het doorzet.’ Niet dat hij denkt dat de platenrevival van tijdelijke aard is. Er zullen vast zeker mensen afvallen, maar je houdt ook altijd liefhebbers die iets tastbaars in handen willen houden, denkt Clermonts. ‘De beleving van vinyl blijft. Dat weet ik zeker.’
PlatoSonic vindt van 15 januari tot 17 januari plaats in Plato Groningen en The Coffee Company. Op het gratis evenement treden onder meer Kovacs, The Deaf en Gengahr op, zie voor het volledige programma platomania.eu
Over Jelmer Luimstra: Jelmer Luimstra werkt als journalist voor verscheidene media, zoals de Volkskrant, 3dprinting.com, KindaMuzik, The Daily Indie en de Vinyl50. Benader hem via RightWords en volg hem op Twitter.